Gönderen Konu: Basic Output System(BIOS) Bilmek istediğiniz Herşey detaylı anlatım  (Okunma sayısı 571 defa)

Çevrimdışı Abdullah

  • Osc Kurucu
  • 1. SINIF ÜYE
  • ********
  • İleti: 41.478
  • Puan -1500
  • Cinsiyet: Bay
  • qwqwqw
    • Profili Görüntüle
    • Onehost.net
[COLOR="Red"][SIZE="4"]Basic Output System(BIOS)[/SIZE][/COLOR]


Basic Output System (Temel Giris Çikis Sistemi) veya diger adiyla BIOS anakartinizin üzerinde bulunan küçük bir EEPROM bellek üzerinde bulunur. Bir çesit sadece okunabilir bellek türüdür fakat dogru ayarlar ve araçlar kullanildiginda üzerinde degisiklik yapilabilir. Bilgisayar açilirken anakarta takili olan islemci ilk is olarak BIOS üzerinde bulunana yazilimi çalistirir.


Eger sisteminiz açilirken çok yavasliyorsa, Windows çakiliyorsa veya bazi donanimlar sorun çikariyorsa bunlarin nedeni büyük ihtimalle yanlis yapilmis BIOS ayarlaridir. Bu yazida bilgisayarinizin daha hizli ve daha iyi çalismasi için ayar kutusunu nasil oynayabileceginizi anlatacagiz.

"Temel Bilgiler" basligi altinda BIOS hakkinda gerekli olan temel bilgileri verecegiz. Burada BIOS'un ne oldugunu, ona nasil erisebileceginizi ve ayarlar arasinda güvenli bir sekilde nasil gezinebileceginizi ögreneceksiniz. "Önemli Ayarlar" basliginda her kullanicinin bilmesi gereken bazi önemli BIOS seçenekleri hakkinda bilgi vermeye çalisacagiz. Deneyimli kullanicilar isterlerse, gizli seçeneklerin ve bunlarin nasil etkinlestirilecegi, bazi dar bogazlarin nasil giderilebilecegi ve sisteme yük olan fazliklarin nasil temizlenebilecegi gibi bilgilerin bulundugu, "BIOS Ince Ayar" bölümüne atlayabilirler

Temel Bilgiler


Islemci tarafindan ilk çalistirilan yazilim olarak BIOS, islemciyi anakart üzerinde bulunan diger temel bilesenlerle tanistirir ve BIOS kodunun isi bittiginde islemcinin hangi yazilimi çalistiracagini söyler. Temel bir kural olarak BIOS, açilis aygiti (bu aygit disket, CD-ROM, DVD veya sabit disk olabilir) üzerindeki açilis bölümüne (boot sector) erisir. Açilis bölümü üzerinde bulunan bir çesit açilis yöneticisi çalisir ve bilgisayarin temel isletim sistemini (Windows veya Linux gibi) yüklemeye baslar.

Açilis islemi bittikten sonra BIOS'un gündelik islerinin bittigini söylemek yanlis olur. Bir bilgisayar üzerindeki donanimlara erisilmesi islemlerinin çogu isletim sisteminin BIOS'a erismesiyle baslar, daha sonra BIOS isletim sistemi yerine hedef donanima ulasir.


1. BIOS Sürümleri

Her anakart, üzerinde bulunan bilesenleri düzgün çalistirabilmesi için kendine has bir BIOS'a sahiptir. BIOS yazilimlarinin en çok kullanilan temeli iki farkli biçime sahip olan Phoenix Awar BIOS'a dayanir. Bunun disinda American Megatrends Inc. (AMI) BIOS'u kullanan bilgisayarlar görmeniz de mümkündür.

BIOS menüsünün yapisi ve seçeneklerin adlandirilmasi üreticiden üreticiye farkliliklar gösterebilir. Hatta bir birinin devami olan iki anakartin BIOS menüsü arasinda da büyük ya da küçük farkliliklar olabiliyor. Bu durum yüzünden bütün insanlarin kullandigi bilgisayarlar için kesin BIOS kilavuzlari yazamiyoruz. Yine de Phoenix Award BIOS üzerinde asagidaki açiklamalara benzer seçenekler bulmaniz mümkün. Eger bazi ayarlari bilgisayarinizin BIOS menüsünde bulamiyorsaniz sinirlenmeyin - ilgili islevi veya yetenegi bilgisayarinizin BIOS'u desteklemiyor olabilir.

2. BIOS'a Erisim

Açilis sirasinda BIOS, sisteminizde bulunan donanim bilesenlerini denetlerken, kullanilabilir bellegi sayarken ve sabit diskleri (diger depolama aygitlarini da) bulurken klavyenizde bulunan özel bir tusa basarak BIOS ayar sayfasina erisebilirsiniz. Genellikle bu islem [Del] tusuna basarak yapilir ancak [F2] gibi diger tuslar da olabilir. Açilis sirasinda ekranda beliren yazilara dikkat edin: Çogu BIOS ekranin alt taraflarinda "" benzeri bir yaziyla ayarlara nasil erisilecegini gösterir. Eger bütün yöntemleri deneyip yine de basarili olamadiysaniz bilgisayarinizin veya anakartinizin kullanma kilavuzuna bakabilirsiniz. Bilgisayar açilmaya basladigi anda bu tusa bir ya da iki saniye basmaniz yeterli olacaktir.

Her sey olmasi gerektigi gibi çalisirsa BIOS bellek miktarini saymayi bitirecek ve ana BIOS menüsünü açacaktir. Eger beklenilen ekran gelmediyse bilgisayarinizi yeniden baslatip farkli bir tusu deneyebilirsiniz. Örnegin, pek çok tasinabilir bilgisayar [F1] veya [Esc] tusunu kullanir. Bazen de [F2], [F10] veya [Alt+F1] tuslarini denemek gerekebilir.


3. BIOS Ayarlarini Degistirmek




BIOS yazilimi: Seçenekler arasinda dolasmak için ok tuslarini kullanin, istediginiz menüye girmek için Giris (Enter) tusuna basin (Ekran Görüntüsü A)


BIOS menüsündeki bir seçenege ulasmak için ok tuslariyla ekran görüntüsü A'da oldugu gibi istediginiz basligi seçili hale getirin. Giris (Enter) tusuna bastiginizda bir alt menü veya ekran görüntüsü B'de oldugu gibi seçenekler listesi karsiniza gelir. Seçtiginiz ayarla ilgili seçimi degistirmek için arti
  • veya eksi [-] tuslarini kullanabilirsiniz, [Page Up] ve [Page Down] tuslari da ayni isi göreceklerdir. Ana menü ekranindan alt menülere erisebilmek için bu yöntemi kullanabilirsiniz, bazi alt menülerin de altinda kendilerine ait alt menüler olabilir, istediginizi ayara ulasmak için gittigi yere kadar gitmelisiniz.


[size="1"]Alt Menüleri açmak: Pek çok seçenek
  • veya [-] tuslarina basilarak degistirilebilir. Bazi ayarlarda ise resimde görüldügü üzere menü içinde gezinerek seçenekler arasinda seçim yapmak gerekebilir. Ekran görüntüsü B. [/SIZE



    Kisa bir açiklama yazarsak tipik bir BIOS yazilimi asagidaki menüleri içerir:

    -"Main" veya "Standard CMOS Setup" menüsünden tarih, saat ve sabit disk ayarlarina ulasabilirsiniz.
    -"BIOS Features Setup" menüsünden her çesitten genel seçeneklere ulasabilirsiniz.
    -"Integrated Peripherals" menüsünden arayüzlere ve yardimci sistem islevleriyle ilgili ayarlara ulasabilirsiniz.
    -"Power Management Setup" menüsünden enerji tasarrufu ve güç yönetimi islevlerine ulasabilirsiniz.
    -"PnP/PCI Configurations" menüsünden hangi kesmelerin (IRQ) hangi PCI genisleme kartlarina ayrilacagini seçebilirsiniz. Eger bu seçenekleri veya benzerlerini yukarida anlatildigi gibi ana menüde bulamadiysaniz "Advanced" menüsü altinda bulma sansiniz yüksektir.
    -"Hardware Monitor" menüsü algilayicilardan gelen islemci sicakligi veya fan hizlari gibi degerleri gösterir. Bu degerler genellikle islemci sogutucusu ve sistem fani içindir ama bazi durumlarda güç kaynaginin fani veya diger fanlarla ilgili bilgi de içerebilir.
    -"Load Setup Defaults" seçenegi bütün ayarlari fabrika ayarlarina geri döndürür ve yaptiginiz bütün degisiklikleri siler. Yanlis ayarlar yaptiginizda ve sistem bu yüzden kilitlenmeler yasadiginda bu ayar çok ise yarayabilir.

    4. BIOS Oturumunu Kapatmak

    BIOS yazilimiyla isiniz bittiginde [F10] tusuna basarak veya ana menüden "Save & Exit Setup" seçenegine gelerek kapatma ekranini açabilirsiniz. Bazi durumlarda önce "Exit" seçenegini sonradan "Exit & Save Changes" alt seçenegini seçmeniz gerekebilir. Daha sonra [Y] veya [N] tuslarindan birine basarak ayarlari kaydedip çikabilirsiniz veya seçiminizi iptal edebilirsiniz.

    Önemli Ayarlar

    Birazdan anlatacaklarimiz, bilgisayarinizin açilis aygiti siralamasini nasil degistireceginizi, bilgisayarinizi fare üzerinden veya klavyeden bir tusa basarak nasil açabileceginizi, USB 2.0 destegini nasil etkinlestirebileceginizi ve fanlarda bir sorun oldugunda sistemin nasil davranacagi gibi çok çesitli temel BIOS ayarlarini içeriyor.

    5. Açilis Aygiti Önceligini Belirlemek


    Açilista disket sürücüsünü atlamak: Ekran görüntüsü C'de gösterildigi gibi sabit diski birinci açilis aygiti olarak ayarlayin.

    Pek çok bilgisayar sistemi baslatirken önce disket sürücüsünü tarar. Bu durum degerli zamaninizin kaybolmasina ve olasi açilis bölümü (boot sector) virüsü sorunlarina neden olur. Ayrica kabul edelim ki günümüzde disket sürücü kullanarak sistemi baslatmak son derece zor karsilasilan bir durum. BIOS'a sistem açilirken disket sürücüye bakarak zaman kaybetmemesini söylemek açilis sürecini kisaltir.

    BIOS yazilimi, açilis aygitlarini ve hangi siralamaya göre hareket edilecegini belirleyebilmenizi saglar. Asagidaki ayar açilis sirasinda sistemin disket sürücüye bakmamasini saglayarak hem süreci biraz hizlandirir hem de güvenligi biraz olsun arttirir.

    Iste yapmaniz gereken ayarlar: Öncelikle "Advanced BIOS Features, Boot Sequence" seçenegine gidin ve "1st Boot Device" ayarini ekran görüntüsü C'de görüldügü gibi disket sürücüden sabit diske getirin, sabit disk "HDD-0" olarak adlandirilabilir. Bu ayar bilgisayarin açilirken saga sola sapmadan dogrudan sabit diskin açilis bölümüne bakmasini saglar.

    Bu degisiklikle birlikte bilgisayar isletim sistemini öncelikle disket sürücüsünde aramaz fakat hala sisteminize bir disket sürücüsü takili olup olmadigini denetler, bu da zaman kaybina neden olur. Bu denetimi önlemek için "Boot Up Floppy Seek" seçenegini geçersiz "Disabled" hale getirmeniz gerekir.


    6. Bilgisayarin Açilisini Hizlandirin

    Bu ayarin kötü yani bilgisayariniz her açilista yani sabit disk veya diger depolama aygitlari takildi mi diye inceleme yapmaz. Böylece sistem açilisi hizlanmis olur.

    Eger sisteminize siklikla sabit disk gibi bilesenler eklemiyorsaniz her bir sürücü arama zamanini sifira getirin. "Main" menü altinda "Timeout" seçenegini "0" olarak ayarlayin.


    7. USB 2.0 Destegini Etkinlestirin




    USB: Hizmet Paketi 2 yüklü Windows XP kullanicilari "USB 2.0 Controller" seçenegini ekran görüntüsü E'de görüldügü gibi etkin hale getirebilirler.

    Pek çok anakartta "USB Controller" seçenegi sadece USB 1.1 etkin olacak sekilde ayarlanmistir. Bu durumun temel nedeni Windows XP'nin kendisidir, eski sürüm Hizmet Paketleri (Service Pack) USB 2.0 destegi sunmazlar. Asagidaki BIOS ayari bu destegi açabilmenize olanak saglar.

    Bunu yapmak için ilgili seçenegi "Enabled" veya "V1.1+V2.0" seklinde ayarlamaniz gerekir. Bu seçenegi kullanmak için Windows XP'nize en azindan Hizmet Paketi 1'in kurulmus olmasi gerekir.



    8. USB Aygitlarla Ilgili Sorunlari Çözmek

    Bazi bellek çubuklari, flas sürücüler, bellek çubugu islevi olan MP3 çalicilar ve USB sabit diskler elektrigi USB araciligiyla alirlar. Eger yeterli güç verilemezse alet çalismayabilir. Bu yüzden USB arayüzünün takili olan aygitlara yeterli miktarda güç saglayabildiginden emin olmalisiniz.

    BIOS ayarlari arasinda "USB 2.0 HS Reference Voltage" isminde bir seçenek olup olmadigina bakin. Eger böyle bir ayar varsa karsisindaki senegi "Low" veya "Medium" yerine "High" veya "Maximum" olarak degistirin.

    9. Elektrik Kesintilerinden Sonra Bilgisayar Ne Yapsin?

    "Power Management" menüsü altinda elektrik kesintilerinden sonra bilgisayarin nasil bir tepki verecegini ayarlayan bir seçenek vardir. "AC Power Loss Restart" veya "Restore on AC Power Loss" seçenekleri sayesinde elektrik kesilmesi gibi beklenmeyen bir nedenle sistem kapandiginda bilgisayarin ne yapacagini belirleyebiliyorsunuz. "Previous State" veya "Last State" seçenegi bilgisayari elektik kesilmeden önceki konumuna geri getirir. Yani sistem açiksa tekrar açilir kapaliysa kapali kalir.

    10. Sisteminizin Saglik Durumu

    BIOS, bilgisayarinizin islevsel sagligi hakkinda bilgiler ve çesitli ayarlar sunabilir. Bu araçlar sayesinde, islemci, fanlar, güç kaynagi ve sabit diskler gibi hayati sistem bilesenlerini gerçek zamanli olarak izleyebilirsiniz. Örnegin, islemci sicakligi alarmi sayesinde sisteminizin fazla isinmasini engelleyebilir hatta gerekirse acil durum kapatma islemini gerçeklestirmesini saglayabilirsiniz.

    "Health" veya "H/W Control" menülerinden sisteminizdeki bilesenlere giden voltaji ve bu bilesenlerin sicakliklarini takip edebilirsiniz. Çogu BIOS en azindan islemci ve kasa sicakliklarini gösterirken digerleri sabit diskler ve anakartlarla ilgili daha ayrintili bilgiler sunabilir. Ayni sekilde islemci ve sistem fanina dönüs hizini da bu menüden görebilirsiniz.


    11. Fan Sorunlariyla Mücadele

    Eger bilgisayariniz açilmiyorsa bunun nedenlerinden birisi islemci faninin çok yavas dönmesi veya hiç dönmemesi olabilir. Bu durum özellikle sicaklik denetimli sogutucularda okunan sicaklik degerleri çok düsükse olabiliyor ve böyle bir durumla karsilasan BIOS fanlarla ilgili bir sorun oldugunu düsünüyor. Bu yüzden simdi anlatacagimiz BIOS numarasi isinize yarayabilir.

    "CPU Fan Failure Warning" isimli seçenegi "Disabled" olarak ayarlayin. Bu islevi etkisiz hale getirdiginiz bilgisayariniz yavas çalisan bir fan olsa da açilacaktir. Tabi ki bu ayarin varsayilan degeri "Enabled" (etkin) oldugundan sistemi yeni kurduysaniz BIOS'a erisemeyebilirsiniz. Eger böyle bir durumla karsilasirsaniz geçici olarak her zaman sabit hizda dönen eski tip bir islemci sogutucusunu takip BIOS'tan az önce belirttigimiz ayari yapabilirsiniz.

    12. Sistem Çökmelerini Önlemek
    Artik çogu sabit disk sürücünün bozulacagini önceden algilayabilen sistemlerle donatilmis olarak geliyor ve bunu BIOS ekraninda size iletiyor. Bu özellige "Self Monitoring And Reporting Technology" (SMART) adi veriliyor. BIOS'ta bulunan "HDD SMART Capability" özelligini etkin hale getirdiginizde sistem, Norton System Works veya çok taninan bedava bir yazilim olan SpeedFan gibi yazilimlara uyari iletisi gönderebiliyor. Bu yazilimda depolama aygitinizin durumuna göre size bilgi veriyor, böylece olasi arizalari önceden haber alarak gerekli yedekleme islemlerini yapabiliyorsunuz.


    13. Eski Tarayici Ve Yazicilari Kullanmak



    Paralel Giris: "ECP+EPP" en hizli paralel haberlesme seklidir (Ekran Görüntüsü F)


    Bilgisayarinizin paralel arayüzü normalde tek yönlü iletisime izin vermek üzere ayarlanmistir. Bu seçenek neredeyse bütün aygitlar için çalisir fakat veri aktarim hizini düsüktür (100 kbps). Simdi anlatacagimiz ayari uygulayarak paralel girisinizin veri aktarim hizini 1 Mbps degerine çikarabilirsiniz.

    Yapmaniz gereken "ECP" (Extended Capability Port) veya "EPP" (Enhanced Parallel Port) özelliklerinden birini etkin hale getirmek. Çogu BIOS yaziliminda her iki özelligi tek bir seçenek halinde görebilirsiniz "ECP/EPP".

    Uyari: Eger bir yazici ve tarayici ayni paralel girisi paylasiyorsa Ekran Görüntüsü F'de görülen aygit çakismasi veya sorunuyla karsilasabilirsiniz. Eger yüksek veri aktarim hizini korumak istiyorsaniz sisteminize PCI genisleme yuvasina takilan fazladan bir paralel giris eklemeyi düsünebilirsiniz veya aygitlardan birisini baska bir haberlesme arayüzüne aktarabilirsiniz. Örnegin USB'yi paralele dönüstüren bir çeviriciyle her iki aygiti ayni anda kullanabilirsiniz.

    BIOS Ince Ayar

    Bu bölümde hirsli kullanicilar, sistem açilisini nasil en hizli sekilde yapabileceklerini, ekran kartlarini nasil hizlandirabileceklerini, islemcilerinin gücünü nasil son noktaya kadar kullanabileceklerini, yongaseti ayarlari üzerinde nasil oynayabileceklerini ve belleklerinden en iyi basarimi nasil elde edebileceklerini ögrenebilirler.

    14. Açilis Sirasinda Power-on Self-Test (POST) Sonuçlarini Göster

    Bilgisayariniz açilirken, ne olup bittigini görmek yerine genellikle üreticinin renkli logosunu görürsünüz. Sirin resimler görmek yerine bilgisayarinizin açilirken yaptigi testlerin sonucunu görebilirsiniz (veya görmelisiniz).

    Iste bunu yapmanin yolu. "Advanced BIOS Features" menüsünün altinda bulunan "Full Screen LOGO Display" seçenegini "Disabled" olarak ayarlayin. Bu ayardan sonra sisteminiz açilirken yaptigi bütün sinamalarin sonuçlarini ekranda gösterecektir.

    15. Bilgisayarinizi Iki Kat Hizli Açin


    Bu ayar sayesinde bilgisayarinizin açilirken çesitli bilesenleri incelemesini atlatabilirsiniz. Örnegin, takili olan bellek miktarina üç kere yerine sadece bir kere bakilir; böylece bilgisayariniz neredeyse iki kat daha hizli açilabilir. "Advanced" veya "Advanced BIOS Features" menüsünden "Quick Power On Self Test" veya "Quick Boot" seçenegini "Enabled" olarak ayarlayin.

    Uyari: Bu ayari yaptiktan sonra donanim sorunlariyla karsilasirsaniz BIOS ekranina geri dönüp ayni seçenegi "Disabled" olarak ayarlayarak sorunun tam olarak nereden kaynaklandigini bulabilirsiniz.

    16. Dogru Ekran Kartiyla Baslamak

    Bilgisayar her açildiginda BIOS hangi ekran kartini kullanacagini anlamaya çalisir ancak buna gerek yok çünkü siz zaten biliyorsunuz!

    "Init Display First" menü seçenegine gelin veya bu seçenek BIOS tipine göre "Primary VGA BIOS" ya da "VGA Boot From" seklinde de olabilir. AGP ekran karti kullaniyorsaniz "AGP" seçenegini ayarlayin. Eger sisteminiz yeniyse ve PCI Express arayüzüne sahipse AGP yerine burada "PEG Port/Graphic Adapter Priority" gibi bir seçenek görüyor olmalisiniz.


    17. Modasi Geçmis Ekran Karti Ayarlarini Iptal Edin




    BIOS Cacheable: Bu seçenek basarimi sadece MS-DOS çalisirken arttirir (Ekran Görüntüsü G).


    "Video RAM Cachable" ve "Video BIOS Cachable" gibi ayarlar sadece eski tip DOS kullanan sistemlerde basarimi arttirir, Windows'la hiç bir ilgileri yoktur. O zaman neden isi karistiralim ki?

    Bu ayarlarin her ikisini de "Disabled" olarak ayarlayin. Bu ayarlari yaparken karsiniza "VGA Palette Snoop" gibi bir seçenek gelirse onu da etkisiz hale getirin. Ayni sekilde "System BIOS Cacheable" seçenegini de güvenle iptal edebilirsiniz (Ekran Görüntüsü G) - artik her hangi bir basarim artisi saglamadigi gibi bazi durumlarda sistemin kararliligini da bozabiliyor.

    18. Doku Bellegini Kurun
    "Graphics Aperture Size" seçenegi ("AGP Aperture Size" seklinde de olabilir) temelde AGP ekran kartlarinin dokulari yaratimlarken bellegi daha verimli kullanabilmeleri için tasarlanmisti. Günümüzde çogu ekran kartinin 128 MB hatta 256 MB tümlesik bellekleri oldugunu düsünürsek bu seçenegin de modasinin geçtigini açikça görebiliriz. Ayrica artik görüntü bellekleri normal sistem belleklerinden daha hizli çalisiyorlar. Eskiden sikça duyulan, "Graphics Aperture Size" seçenegini sistem belleginizin yarisi olacak sekilde ayarlayin kurali geçmiste kaldi bunun yerine doku bellegini uygun bir degerde tutmak daha mantikli.

    Bu seçenegi "128" veya "64" olarak ayarlayin.

    19. Saat Hizi Ayarlarini Degistirin

    Bu ayari yaptiginiz zaman FSB hizasirtmasi yaparken AGP ekran kartlarinin yasadigi sorunlardan kurtulabilirsiniz.

    "AGPCLK/CPUCLK" ("AGP Clock" seklinde de olabilir) ayari üreticisi tarafindan hizasirtma imkani sunulan anakartlarda bulunur. Eger böyle bir seçenek varsa "Fix" olarak ayarlayin. Böylece FSB hizini arttirirken ayni zamanda AGP hizini da arttirmamis oluyorsunuz. "1/1" seçenegi ekran kartinizin FSB ile ayni hizda çalisacagini gösterir. Bu ayari "2/3" yaparsaniz AGP saat hizini FSB saat hizinin 2/3 olarak ayarlarsiniz yani FSB 100 MHz çalisiyorsa AGP 66 MHz olarak çalisir.


    20. AGP Saat Hizini Arttirmak


    AGP saat hizini arttirmak basarimi yükseltir fakat bazi sorunlar yasayabilirsiniz - Ekran Görüntüsü H.


Çevrimdışı Abdullah

  • Osc Kurucu
  • 1. SINIF ÜYE
  • ********
  • İleti: 41.478
  • Puan -1500
  • Cinsiyet: Bay
  • qwqwqw
    • Profili Görüntüle
    • Onehost.net
Bazi anakartlar AGP saat hizini arttirmaniza izin verir. "AGP Frequency" seçeneginden tempoyu küçük adimlarla arttirin (Ekran Görüntüsü H) ve her seferinde bilgisayarinizi yeniden baslatin. Her ayari bir çesit 3B oyunla deneyin ve sistemin kararli oldugundan emin olun. Bu islemleri sistem de kararsizlik emareleri görülene kadar tekrar edin. Böylece en kararli ve en hizli ayarda sistemi çalistirabilirsiniz.

21. AGP Voltaj Seviyesini Arttirin

Yüksek saat hizlari ayni zamanda daha yüksek güç tüketimine neden olur. Asagidaki ayarlari uygulayarak ekran kartiniza daha fazla güç gitmesini saglayabilirsiniz.

"AGP Voltage" seçenegi giris gerilimini 0.1 Volt araliklarla degistirmenizi saglar. Bu degisiklikleri AGP hizini arttirdiktan sonra sistem kararsiz duruma düserse uygulayin.

Uyari: Bazi durumlarda voltaji yüksek degerlere ayarlamak ekran kartina zarar verebilir. Giris voltajini daha yüksek degerlere ayarladiginizda her hangi bir etkisi olmuyorsa eski düsük degere getirmeyi unutmayin ve sistemi tekrar kararli çalisir hale getirebilmek için AGP saat hizini biraz düsürün.

22. Islemci Önbelleklerini Etkinlestirin


Islemci önbelleklerini (Level 1,2 veya 3) etkin hale getirmek önemli basarim artislari saglar (Ekran görüntüsü I).


Islemciler anakart üzerinde bulunan diger parçalardan belirgin bir sekilde daha hizli çalisirlar. Islemleri hizlandirmak, islemci ile sistem bellegi arasinda bulunan ve daha hizli çalisan islemci önbellegi sayesinde mümkün olur.

Seviye 1 (L1) önbellek çok küçüktür fakat islemci çekirdeginin üzerinde bulunur ve hizli bir geçici veri depolama alani saglar. Seviye 2 (L2) önbellek çok daha büyüktür ve bütün yazilimsal elemanlari depolayabilir, islemci istegi geldiginde gerekli olan veri bu önbellegin üzerinde bulunuyorsa asil sistem belleginden bulunup getirilmesinden çok daha hizli bir sekilde islemciye sunulabilir. Islemciye tümlesik L2 ve harici L3 önbellegi bulunan sistemlerde (neredeyse hepsinde var) bu ayarlari etkin hale getirmenizi siddetle tavsiye ederiz (Ekran Görüntüsü I).

23. APIC Seçenegini Açin
Yongasetleri genellikle kuzeyköprüsü ve güneyköprüsü olarak adlandirilan iki ana bölümden olusur. Bu iki bölüm islemci, bellek, genisleme kartlari ve diger çevresel donanimlar arasindaki veri akisini saglarlar. Asagida belirttigimiz ayar daha fazla kesme istegi kullanilabilmesinin ve de daha fazla aygit baglanabilmesinin yolunu açar. Kullanilabilir kesmelerin (interrupt) sayisi 16'dan 24'e çikar. Ek olarak kesme kullanimi gözle görülür sekilde daha esnek hale gelir böylece çesitli islemler yapilirken zaman kazanilmis olur.

Yapmaniz gereken sadece "Advanced BIOS Features" menüsü altinda bulunan "APIC Mode" seçenegini "Enabled" olarak ayarlamak.

24. Burst Mode Ayarini Etkinlestirin
Sabit disklere, PCI kartlara ve bellege erisim "Burst Mode" etkinken çok daha hizli gerçeklesir. Bu kip açikken aygitlar arasinda veri aktarimi çok hizli olur çünkü çoklu veri aktarimlari kurulabilir veya her bir islem ayri ayri onaylanacagina tek bir onaylama paketiyle islemler tamamlanir.

BIOS menüleri arasinda gezinirken "Burst Mode" seçenegini gördügünüz yerde "Enable" olarak ayarlayin. Böyle bir degisikligi yaptiktan sonra sisteminizin kararli çalistigindan emin olun.

Uyari: Pek çok PCI kart "PCI Dynamic Bursting" seçenegi "Enabled" olarak ayarlandiginda düzgün çalismaz.

25. Bus Mastering Ayarini Etkinlestirin



Bus Mastering Ayarini Etkinlestirin: Bu seçenek sayesinde sabit disk erisimi hilanir (Ekran Görüntüsü J).

Bu BIOS ayari Windows'a okuma ve yazma islemleri sirasinda daha hizli DMA (Direct Memory Access) kipini kullanmasini söyler. DMA kipi sabit diskin veriyi islemciye göndermeden bellege yazabilmesini saglar. Bu sayede sabit diskte bulunan veriye erisim hizlandirilmis ve çok degerli olan islemci gücü daha az kullanilmis olur.

"Integrated Peripherals" menüsü altinda "PCI IDE BusMaster" seçenegi varsa Ekran Görüntüsü J'de görüldügü gibi "Enabled" olarak ayarlayin. Bu seçenegi etkin hale getirdikten sonra Windows altinda "Baslat, Denetim Masasi, Sistem" ayarlarindan Donanim sekmesi altinda Aygit Yöneticisi tusuna basin. "IDE ATA/ATAPI Denetleyiciler" alt basligini bulun. "Birincil IDE Kanali" basligina çift tiklayin ve açilan pencereden "Gelismis Ayarlar" sekmesine gidin. Burada bulunan bilgiler arasinda "Aktarim Kipi" gibi bir baslik göreceksiniz. Bunun karsisinda "Ultra DMA Mode" gibi bir sey yazdigindan emin olun. Sabit diskler genellikle "Ultra DMA Mode 5" desteklerken CD ve DVD sürücüler "Ultra DMA Mode 2" destekler.

26. RAM Zamanlamalarini Degistirin




Azaltilmis gecikmeler: Bu ayar sadece yüksek kaliteli bellek birimleri için çalisir fakat bir kere bu ayari çalisir hale getirebilirseniz büyük farklar görebilirsiniz (Ekran Görüntüsü K).


Bütün SDRAM ve DDR bellek birimleri, bellek zamanlama degerlerini içeren SPD (Serial Presence Detect) adli yongaya sahiptirler. RAM üreticileri SPD degerlerini kararli bir sistem saglamak üzere ayarlarlar. Ancak çogu zaman daha üst seviye zamanlama degerlerini denemek ise yarar ve bu sayede sistem basarimini %10 kadar arttirmak mümkün olabilir.

Bu is için "System Performance", "Memory Timings" veya "Configure DRAM Timing" gibi bir ayar menüsünü BIOS'ta bulunuyor olmasi lazim. Genel kural olarak bu ayarin varsayilan degeri "By SPD" seklindedir. Bu ayar, bilgisayara, dogru zamanlamalari bellek birimi üzerindeki yongadan okumasini söyler ve bellege erismek için bundan sonra belirtilen ayarlari kullanir.

Sisteminin kendiliginden gelen ayarlarini kullanmak istemeyenler "Disabled" veya "User Defined" seçeneklerinden birini seçip (ekran görüntüsü K) birazdan anlatacagimiz uyarilari dikkate alarak istedikleri ayarlari yapabilirler.

27. RAS-to-CAS Gecikme Degerini Düsürün

Sistem bellegini iki boyutlu bir tablo olarak düsünerek kolayca nasil çalistigini anlayabiliriz. Veriye ulasabilmek için öncelikle hangi satirda oldugunu sonra da hangi kolonda oldugunu bulmak için sirasiyla Row Adress Strobe (RAS) ve Column Address Strobe (CAS) islemleri gerçeklestirilir. Bellegin dogru adresine ulasildigindan emin olabilmek için RAS ve CAS sinyalleri arasinda ufak bir gecikme süresine gerek duyulur. Bu RAS-to-CAS gecikmesi normalde bir veya iki saat turudur (clock cycle).

"SDRAM RAS to CAS Delay" seçenegi tam olarak RAS sinyali ile CAS sinyali arasinda ne kadar saat turu olacagini ayarlamaniza yariyor. Genellikle ayarlar 2 en hizli olmak üzere 2 ile 5 arasinda degisiyor. Bu degeri her seferinde bir saat turu olacak sekilde azaltmaya baslayin ve her seferinde sistemin kararliligini deneyin. Belleginiz ne kadar kaliteliyse bu degeri daha fazla küçültebilirsiniz demektir.


28. CAS Gecikmesini Düsürün
Bellek erisimi söz konusu oldugunda bellegin dogru adresteki veriye ulasmasi için bir miktar süre gerekir ve buna gecikme denir. Bir bellek hücresi için bu aralik 2T iki saat turu, 3T üç saat turu vb seklinde isimlendirilir. "SDRAM CAS Latency" seçenegi için küçük bir deger daha yüksek basarim anlamina gelir.

"SDRAM CAS Latency" seçenegi için en dogru ve uygun deger genellikle bellegin üzerindeki etikette veya üzerine kazinmis olarak yazar. Düsük fiyatli ürünler için tipik deger 3T veya 2.5T'dir. Bu seçenegi 2.5T veya 2T olarak degistirin ve sisteminizin kararli çalisip çalismadigina bakin. Bazi üreticiler 2T destekleyen belleklerinin daha yüksek saat hizlarini desteklediklerini belirtiyorlar. Eger CAS gecikme süresini düsürmek ise yaradiysa ayni zamanda "Memory Frequency" seçenegi altindan bellek saat hizini da arttirmayi deneyebilirsiniz.

Uyari: Her seferinde sadece bir degisiklik yapin, daha sonra sistemi yeniden baslatin ve bir deney yazilimi (benchmark) çalistirarak yaptigi etkiyi gözleyin. Bu sayede ortaya çikan bir kararsizlik durumunda hangi ayarda sorun oldugunu kolayca anlayip eski haline getirebilirsiniz.

29. Bellek Yükleme Zamanini Düsürün

Dogru ayarlari yaptiginizda bellek hücreleri çalismalari için gereken elektrik yükünü daha hizli alirlar. "SDRAM RAS Precharge Delay" seçenegi tam olarak bu zamani ayarlamaya yariyor. "2" gibi düsük degerler hizi arttirirken daha yüksek degerler daha kararli bir sisteme sahip olmanizi sagliyor. Her seferinde bir saat turu azaltarak sistemi yeniden baslatin ve sistemin kararli oldugundan emin olun.

30. Bir Sonraki Bellek Erisimi Için Beklenilen Süreyi Kisaltin
"SDRAM Active Precharge Delay" seçenegi de saat turlari olarak ayarlaniyor ve ardisik bellek erisimleri arasinda geçmesi gereken süreyi belirliyor. Yani bu deger ne kadar düsük olursa sistem basarimi o kadar artiyor.

Bu deger için genel kabul: Active Precharge Delay = CAS-Latency + RAS Precharge Delay + 2 (güvenlik için fazladan ekleniyor). Her zaman oldugu gibi bu ayar için de her seferinde bir düsük degeri seçerek sistemin düzgün çalistigindan emin olun. Sistem kararliligini koruyamadigi zaman bu ayari bir yüksek degere getirin ve birakin.


31. Bellek Zamanlamalarini Okuyun





RAM Zamanlamalari (Timings): Ayarlar üzerinde adim adim yapilan degisiklikler RAM basariminizin artmasini saglar (Ekran Görüntüsü L).


27 ile 30 arasinda anlattigimiz maddelerdeki ayarlar genellikle bellegin üzerinde yazilidir. "2.5-4-4-8" gibi bir sira rakam ayarlamaniz gereken saat turlarini gösterir: 2.5 tur CAS, RAS to CAS Delay 4 tur, RAS Precharge Delay 4 tur ve Active Precharge Delay 8 tur. Bu ayarlar o bellek birimi için belirtilen saat hizinda üreticinin önerdigi ayarlardir. Daha düsük degerler de çalisabilir fakat ayni zamanda sistem çakilmalarina da neden olabilir. Basarimi arttirmak için bu degerleri adim adim her seferinde bir tanesinde degisiklik olacak sekilde düsürün ve her seferinde sistemin kararli çalistigindan emin olun (Ekran Görüntüsü L).

32. RAM Giris Gerilimi Seviyesini Arttirin
Bellekler daha hizli çalistiginda daha fazla voltaja gereksinim duyarlar. Bu yüzden saat hizi artislarini dengelemek için gerilimi (voltage) arttirmaniz gerekir.

"DDR Reference Voltage" seçenegi gerilim seviyesini 0.1 volt araliklarla degistirmenize izin verir. Bu degeri arttirmak sadece zamanlama degerlerini düsürdüyseniz veya daha yüksek bellek saat hizlari seçtiyseniz ve sistem çakilmalariyla karsilastiysaniz gerekli olabilir.

Uyari: Giris gerilimini çok yüksek degerlere ayarlamak bazi durumlarda bellek birimlerinize zarar verebilir!

33. Anakart Ses Yongasini Devre Disi Birakin


Gereksiz yüklerden kurtulun: Anakartin ses yongasi gibi kullanmadiginiz islevleri kapatin (Ekran görüntüsü M).


Anakart üzerinde gelen ses yongasinin hiç kullanilmadigi durumlar olabilir. Eger PCI ses kartiniz varsa veya bilgisayarinizin ses özelliklerini hiç kullanmiyorsaniz anakart üzerinde bulunan ses yongasini devre disi birakabilirsiniz. Bu sayede sistem basariminiz ve güvenliginiz bir miktar daha arttirilmis olur.

"Integrated Peripherals" menüsünde "AC97 Audio Select" seçenegini "Disabled" olarak ayarlayin (ekran görüntüsü M).


34. Oyun Girisini Devre Disi Birakin

Sadece eski tip oyun çubugu (joystick) veya oyun girisinden MIDI arayüzü baglayanlar bu baglantiya iki I/O girisi ve IRQ ayirmak isteyeceklerdir (Eger yeni oyun çubugunuz varsa zaten USB arabirimi kullaniyordur). Bu siniflandirmaya girmeyen bütün kullanicilar gönül rahatligiyla bu girisi iptal edebilirler.

Iste nasil yapilacagi: "Integrated Peripherals" menüsünden "Game Port" seçenegi "Disabled" olarak ayarlayin.

35. Tümlesik LAN Islevlerini Devre Disi Birakin

Bazi anakartlar iki ag arayüzüyle donatilmis olarak geliyorlar ancak genellikle kullanicilar sadece bir tanesine ihtiyaç duyuyorlar yani digerini kapatabilirler. Bu sayede sistem basarimi ve kararliligi biraz arttirilabilir.

"Integrated Peripherals" menüsünden "Onboard Intel LAN" seçenegini "Disabled" olarak ayarlayin.

36. Gereksiz Girisleri Kapatin

Ne de olsa sadece eski PDA'lar ve seri modemler COM1 ve COM2 girislerine gereksinim duyarlar. Bu girisleri iptal ederseniz iki IRQ kazanciniz olur ve islemcinin denetlemesi gereken kesmeler azalir. Paralel LPT arayüzü bile günümüzde anlamsiz hale geldi. Eger yazicinizi ve tarayicinizi USB girisinden bagliyorsaniz bu eski arayüze ihtiyaciniz yok demektir.

"Integrated Peripherals" menüsünden "IO Devices, Com-Port" seçenegi altinda bulunan ve bazen "Serial Port 1/2" olarak da yazilabilen COM1 ve COM2 arayüzlerini iptal edin. LPT arayüzünü kapatmak için de "Parallel Port" seçenegini "Disabled" olarak ayarlayin.

37. Firewire Girisini Iptal Edin

Bu arayüze kameradan görüntü aktarmak istiyorsaniz veya Firewire arayüzü kullanan çevresel aygitlariniz varsa gereksinim duyabilirsiniz. Böyle bir durum yoksa kapatin. "Integrated Peripherals" menüsünden "Onboard 1394 device" seçenegini "Disabled" olarak ayarlayin.

BIOS Güncelleme

Zaman zaman anakart üreticileri yeni BIOS sürümleri çikarirlar. Güncellenmis bir BIOS sahip oldugunuz donanimlari daha verimli çalistirabilir hatta hizasirtma özellikleri gibi yeni islevler kazandirabilir. Ne zaman anakartinizin yeni bir sürümü çikarsa BIOS güncellemesi yapmanizi öneriyoruz (alfa veya beta sürümler disinda).

BIOS yazilimi özel bir flas bellek birimi içinde bulunur. Yeniden yazilabilen bu bellek sayesinde eskisinin üzerine yeni sürümü yazarak güncellemeye izin verir. BIOS güncellemesi, her üreticinin o anakart için özel olarak hazirladigi yazilim sayesinde yapilir. Bellek teknolojisi kullanildigindan BIOS güncellemesine BIOS'u flaslamak da denir.

BIOS güncelleme söz konusu oldugunda kullanicilar bunu yapmak için iki yol kullanabilirler. Ilki anakartla birlikte gelen sürücü CD'sinde bulabileceginiz veya üreticinin internet sitesinden indirebileceginiz Windows altinda çalisan güncelleme yazilimidir. Belirli araliklarla bu yazilim internete baglanarak yeni BIOS sürümü olup olmadigini denetler, varsa kendiliginden bunu indirir ve yükleyip isteyip istemedigini kullaniciya sorar. Bu yöntem kolaydir fakat bilgisayarinizda sistem kaynaklarini kullanan fazladan bir yazilimin daha çalismasi demektir.

Sisteminiz kararli çalistiktan sonra Windows yazilimini kullanmak kesinlikle kötü degildir. Ancak Windows kurulumunuz dagildiysa bu yöntemi kullanmamayi tercih etmelisiniz. Bu durumda eski DOS güncelleme yöntemini kullanmaniz önerilir.

DOS yazilimini üreticinin internet sitesinden indirebilirsiniz. Sonra bilgisayarinizi DOS sistem disketiyle açip BIOS güncelleme yazilimini komut satirindan çalistirmaniz gerekiyor; bu tür yazilimlar genellikle ZIP dosyasi halinde gelirler, bunlari diskete açarak kopyalamaniz gerekir. Bu yöntem daha güvenilirdir çünkü çalismak için hiç bir aygit sürücüsü yüklenmesini gerektirmez.

Uyari: Tasinabilir bir sisteme BIOS güncellemesi yaparken sistemin pilden çalismadigindan emin olun - dizüstü bilgisayarlar BIOS güncellemesi sirasinda mutlaka fise takili olmalidir yoksa güncelleme sirasinda sistem kapanabilir ve bir daha açilmaz hale gelebilir.

38. Yeni BIOS'u Yüklemek



Anakartinizi (veya sisteminizi) seçin: Sadece sizin anakartiniz veya bilgisayariniz için olan BIOS sürümünü kullanin (ekran görüntüsü N).


Anakart (veya sistem) üreticinizin internet sitesine gidin ve destek sayfalarina bir göz atin. Anakart veya sisteminizin model numarasini bulun (ekran görüntüsü N). Model isimleri genellikle "GA-686BX", "A7N8X-E" veya "K8T Neo2" gibidir. Eger aramalarda her hangi bir sonuca ulasamazsaniz sadece model adini yazmayi deneyin. Bazen bu sekilde de bir sonuca ulasamazsiniz bunun nedeni büyük ihtimalle anakart kutusunda yazan isimle model isminin bir birini tutmamasidir (örnegin "K8T-Neo" ve "MS-6702 Version 1.0"). Böyle bir durumla karsilasirsaniz anakartinizi model isminden bulmak yerine uzun yoldan listelere bakarak anakartinizi tanimlamaya çalisin. Dogru modeli buldugunuzda "Downloads" veya "Support" bölümünden gerekli yazilimi ve güncellemeyi indirebilirsiniz.

39. BIOS Sürümlerini Arsivlemek

Bazi kullanicilar, ihtiyaçlari olmasa bile, BIOS güncellemelerini üreticinin sitesinden düzenli olarak indirirler: alfa ve beta gibi sürümlerinin devamli el altinda bulunmasi ve ufak degisimleri takip edebilmek için. Her zaman yaptiginiz güncellemeyi begenmeyerek veya sorun çikarttigini görerek eski sürüme dönebilirsiniz. BIOS güncellemesini yapmadan önce üretici firmanin koydugu beni oku dosyalarini mutlaka okuyun. Bu dosya içinde yeni sürümün ne gibi degisiklikler ve gelistirmeler içerdigi belirtilir.


40. Güncelleme Kurulumunu Deneyin



Kurulum denemesi: Burada görülen tanimlamalara bakarak güncelleme gerekip gerekmedigini anlayabilirsiniz (ekran görüntüsü O).


Eger bir BIOS güncellemesi önemli sorunlara çözüm oluyorsa sizin sisteminizde bu sorunlarin olup olmadigina karar vermeniz gerekir. Eger sizin için önemli degilse o güncellemeyi atlayabilirsiniz tabi eger önemli bir basari artisi gibi bir gelistirme saglamiyorsa. BIOS güncellemeleri genellikle daha hizli islemcilerin o anakarta takilabilmesini saglar böylece ileriye dönük bir basarim artisi saglayabilirsiniz.

Anakartinizi kendiniz almadiysaniz yani bilgisayarinizin bir parçasi olarak size geldiyse, BIOS güncellemesi olup olmadigini anlamak için en iyi sistem üreticisinin internet sitesine bakmaktir. Bilgisayar üreticisi kendi sistemleri için özel bir BIOS güncellemesi çikarmis olabilir ancak ayni anda anakart üreticisi de farkli bir BIOS güncellemesi sunuyor olabilir. Böyle ikileme düstügünüz durumlarda en iyisi üretici firmaya hangi güncellemeyi yapmaniz gerektigini sormaktir. Eger kesin bir cevap alamiyorsaniz en iyisi o güncellemeyi atlayabilirsiniz.


41. Güncelleme Disketi Hazirlamak

Normalde BIOS güncellemesi indirdiginizde genellikle içinde pek çok dosya olan bir ZIP dosyasi gelir. Dosyalardan biri BIOS'un güncel yazilimini içerir, bu dosyanin adi genellikle "W7176IMS.110" veya "AN8D1007.BIN" gibi bir sey olur. Ayrica sikistirilmis dosyanin içinde kurulum yönergelerini içeren bazi yazi belgeleri de bulabilirsiniz.

Yürütülebilir .EXE uzantili dosya BIOS güncellemesini yükleyecek olan dosyadir. BIOS dosyasinin içinde bulunan bilgileri anakart üzerindeki yongaya aktarir. Awar BIOS'lar için bu dosya genellikle "awdflash.exe" seklinde adlandirilir. Ayrica güncellemeyi kendiliginden yapacak veya kolaylastiracak bir dosya da "start.cmd", "flash.bat", veya "autoexec.bat" adi altinda bu pakete dahildir. Bu dosyalarin hepsini "C:\BIOS\" dizinine açin. Eger indirdiginiz BIOS güncelleme dosyasi kendi kendini açan bir sikistirma tipine sahipse bu dosyayi belirttigimiz dizine kopyalayin ve orada çalistirin.

Önemli: Bilgisayariniz hala çalisirken (diger bir deyisle yeniden baslatmadan önce), BIOS güncellemesi hakkinda ek bilgiler içeren benioku (readme) dosyasini yazdirin. Bu dosyayi anakartinizin veya bilgisayarinizin kullanim kilavuzuyla birlikte saklayin. Eger bu kilavuzlarin kopyasi elinizde yoksa üreticinin internet sitesinden indirebilirsiniz.


42. BIOS'u Disketten Güncelleyin

Bu isleme baslayabilmek için çalistirilabilir bir DOS disketine ihtiyaciniz var. Bunlardan bir tane yapmak için Baslat menüsünden Bilgisayarim'i açin. Disket sürücü üzerine sag tusla tiklayin ve Biçimlendir seçenegini seçin. Açilan pencereden "MS-DOS Baslangiç Disketi Olustur" seçenegini isaretleyin ve islemi baslatin. Islem bitince biçimlendirme penceresini kapatin. Daha sonra olusturdugunuz disket içinde BIOS güncelleme dosyalarini çekin. Eger yeterli yer yok uyarisi gelirse biçimlendirmeden sonra disket içinde bulunan dosyalardan bazilarini silebilirsiniz.

Bilgisayarinizi yeniden baslatin ve daha önce yukarida belirttigimiz açilis sirasi ayarlarina girerek sistemin disket açilmaya ayarli oldugundan emin olun.

43. DOS Altinda BIOS Güncellemesi


Sisteminizin kararli bir durumda oldugunu ve duvardaki fise takili oldugundan emin olun. Daha önce de söyledigimiz gibi tasinabilir bilgisayarinizi kesinlikle pilden çalisirken güncellemeyin.

Sisteminizi yeniden baslatin ve daha önceden hazirladiginiz DOS disketiyle baslatin. Komut satiri geldiginde flas programinin ismini yazin ve onun arkasindan BIOS verisini içeren dosyanin ismini yazin. Award BIOS güncellemesi için su sekilde görünmesi lazim:

A:\>awdflash.exe w6330vms.360
Geri kalan islemler için yazilim sizi yönlendirecektir.

Eski BIOS'u yedekleyin: Yeni BIOS'u yazdirmadan önce eski BIOS'unuzun yedegini alin. Bu islem için [Y] tusuna basmaniz yeterli (Ekran Görüntüsü P).

BIOS güncelleme dosyalarinin ismi sizin için farkli olsa da islemler genellikle aynidir. Ekrandaki yönergeleri takip edin ve bütün yedekleme önerilerinin yerine getirin. Bütün güncellemeler için eski BIOS'unuzun bir kopyasini almaya çekinmeyin (ekran görüntüsü P). Bu yedekler yeni BIOS sorun çikarirsa hayatinizi kurtarabilir.

En sonunda güncelleme yazilimi yeni BIOS'u gereken yere kopyalar. Bu islem bittikten sonra bilgisayarinizi yeniden baslatin. Güncelleme islemi sirasinda bilgisayarinizin kapanmamasina çok dikkat edin.


44. Yeni BIOS'un Yüklenmesi



Güncelleme islemi bittikten sonra bilgisayari kapatin. Güç kablosunu çikardiginizdan emin olun "BIOS Altin Kurallari" basligi altindaki 5. Madde'de anlatildigi gibi CMOS bilgilerini silin. Güç kablosunu tekrar takin. Bilgisayarinizi açin, büyük ihtimalle yeni BIOS yüklendigini gösteren bir mesajla karsilasacaksiniz. Daha sonra sihirli tusa basarak BIOS ayar ekranina geçin. "Load Optimized Defaults" seçenegini seçin (Bazi sistemlerde "Exit, Load Setup Defaults" seklinde de görünebilir). Daha sonra [F10] tusuna basip ayarlari kaydedip çikin ve yeni güncel BIOS'unuzun tadini çikarin.


BIOS Altin Kurallari

-BIOS ayarlarini degistirdiginizde genellikle sorun yasamazsini tabi giris gerilimlerini (voltage) arttirmiyorsaniz. Yine de sorun yasamamak için asagida belirtecegimiz kurallara uygun davranmakta fayda var.

-Yeni ve daha güncel bir BIOS yüklemeden önce eskisini mutlaka yedekleyin. Bütün güncelleme yazilimlari "Save current BIOS as" benzeri bir seçenek içerirler. Bu yedek sayesinde olasi bir sorun çiktiginda sisteminizi tekrar çalisir hale getirmek kolaylasacaktir.

-Her seferinde sadece bir ayari degistirin. BIOS ayar ekraninda degisiklik yaparken her seferinde bir tane yapmaya özen gösterin böylece bilgisayarinizi yeniden baslattiginizda bir sorunla karsilasirsaniz hangi ayarin buna neden oldugunu kolaylikla bulabilirsiniz.

-Sisteminizi denemek için zorlama deneyleri yapin. Sisteminizi agir veya tam yük altinda çalistirmak ayarlarin dogru yapildigini ve sistemin kararli oldugunu anlamak için en iyi yöntemdir. Bu is için birden çok yazilimi çalistirarak sisteme yüklenebilirsiniz. 3DMark 2005 gibi bir deney yazilimi da isinizi görecektir.

-Eger her sey kötüye giderse sistemi tamamen kapatip açmayi deneyin. Eger bilgisayariniz yeniden baslatma tusuna bastiktan sonra açilmadiysa bilgisayarinizi kapatin ve birkaç dakika bekleyin ve tekrar açin. Varsa güç kaynagi üzerindeki dügmeyi kullanin veya fisi çekin.

-CMOS ayarlarini silin. BIOS degisikligi yaptiktan sonra bilgisayariniz yeniden baslamiyorsa ayarlari geri almak için BIOS ayar menüsüne giremezsiniz. Böyle bir durumlar karsilasirsaniz CMOS üzerinde tutulan ayarlari silebilirsiniz. Anakartinizin kullanim kilavuzunda CMOS ayarlarini silmeyle ilgili baslik altindaki (Clear CMOS) yönergeleri izleyin.
Bazi durumlarda bu islem için anakart üzerine bulunan bir atlaticinin (jumper) yerini degistirmek gerekebilir. (veya duruma göre anakart üzerinden bir dizi atlaticiyi yerinden çikarmaniz veya bir DIP anahtar ayari yapmaniz da gerekebilir). CMOS bellek temizlendikten sonra yerini degistirdiginiz atlaticiyi eski yerine getirmeyi unutmayin.
Bir baska seçenek CMOS pilini yerinden çikarmak ve bilgisayarin fisini çekmektir. Ancak bu islemin tam olarak çalismasi için birkaç saat bu sekilde beklemek gerekebilir.

Alıntıdır..[/CENTER]

Çevrimdışı Abdullah

  • Osc Kurucu
  • 1. SINIF ÜYE
  • ********
  • İleti: 41.478
  • Puan -1500
  • Cinsiyet: Bay
  • qwqwqw
    • Profili Görüntüle
    • Onehost.net
Beyler 400 karekteri aştığı için iki mesaj olarak gonderdim kusura bakmayın

Çevrimdışı EkO

  • 3. SINIF UYE
  • ***
  • İleti: 4.078
  • Puan 148
  • Cinsiyet: Bay
  • ReBeL JuSTiCe
    • MSN Messenger - eko317@hotmail.com
    • AOL Instant Messenger - E......k......O
    • Yahoo Instant Messenger  - ReBeL+JuSTiCe
    • Profili Görüntüle
    • www.oyunsiteniz.com
    • E-Posta
eyw saolasın kardeşim