BELUGA veya BEYAZ BALİNA
«Beyaz balina» veya «beluga» nın (Delphinapterus), bir balinaya hiç yakışmayan bir adı daha vardır. Suyun altındayken ötüşe benzer sesler çıkardığı için bu hayvana bazan «deniz kanaryası» da denilmektedir.
Nehirlere girerler:
Kuzey Kutbu veya Kutbun hemen güneyindeki kıyı sularında beyaz balina bazan meddücezir çekiminden kurtularak nehirlerde yolculuk eder. Yetişkin erkekler ortalama 3,3 veya 4,5 metre uzunluğunda olabilirler. Bu hayvanlar hızlı yüzücüler olup saatte 9-10 kilometre hızla yol alabilirler. Mürekkep balıkları ve karideslerle beslenir, ilkbaharda nehirlere giren som balıklarını da avlarlar.
Eskimoların bayramı:
Kalabalık seven beyaz balinalar sayıları iki, üç ile bin üye arasında değişen sürüler halinde yolculuk ederler. 1898'de büyük bir sürünün, Alaska' nın Point Barrow mevkiinde, buzların arasında, 45 metre eninde ve 135 metre uzunluğunda bir deliğin içinde hapsolduğu haber alınmıştı. Su burada otuz kulaç derinliğindey-di. Hayvanlar da açık denizden, buzun altından yüzüp kurtulamayacak derecede uzaklaşmış bulunuyorlardı.
Olay yerine gidilince, Eskimolar tarafından öldürülen 150 balinanın buz üzerinde yattığı görüldü, bunun yarısı kadar balina da buzun kıyısına bağlanmıştı.
Eskimolar gün bayram yaptılar. Dokuz yüz hayvanlık olan sürünün üç yüz tanesini öldürmeyi başarmışlardı. Balinalar on iki ilâ on sekiz dakikada bir soluk almak için su yüzüne çıkıyorlar, birer veya ikişer saniyelik on veya on beş soluktan sonra, zıpkınlanmaktan kurtuldukları takdirde, tekrar dalıyorlardı. Çoğunluk hep birlikte soluk almaya çıktığından küçük sahaya sığamıyorlar ve bazıları tamamiyle suyun dışına yükseliyordu.
Eskimo büyüsü:
Görüldüğü üzere, beyaz balina Eskimoların hayatında pek önemli bir rol oynar. Okhotsk Denizi'nin Koryak Eskimoları'nm beyaz balina şerefine yıllık bir yortulan bile vardır. Buna «Balina Misafirin Bayramı» derler. Bu bayrama ilişik bir de tören yapılır.
Bir beyaz balinanın kesik başı törenin yapılacağı kulübede yüksekçe bir yere konulur. Eskimolarm lideri bir parça balina yağı alarak, «Bunu senin için yakıyoruz,» sözleriyle ateşe atar. Daha sonra kesik başın önüne başka yağ parçaları koyar, ayrıca balinanın ağzına da yağ bular. Bu, törenin başladığına işarettir. Yüzleri ottan maskelerin arkasında gizli iki kız bu esnada gelerek balina başına tapınırlar.
Balina başı törenin sonunda kulübenin damından dışarı çıkarılır. Eskimolar bunu, iki torba yiyecek ve «Güle güle sevgili dostumuz, metle döndüğün zaman akrabalarını da beraberinde getir,» gibilerden bir veda mesajıyla denize atarlar.
Rusların beyaz balinaya taktıkları «behıga» adı, kendi lisanlarındaki «beyaz» kelimesinden alınmıştır. Beyaz balina, belli bir boynu olan ve başını bir dereceye kadar dön-dürebilen ender balinalardır. Üst çenesinin, her iki yanında onar, alt çenesinin iki yanında ise sekizer dişi vardır. Bu hayvan, birçok özelliklerini paylaştığı fildişli balina ile aynı ailedendir.
