Denİzlerİn Defİnesİ: Amber
Amber, balinanın en kıymetli mahsulüdür. Şeffaf olmayan balmumuna benzeyen bu maddenin, miski hatıra getiren ve ekseri kimselerin hoşuna giden bir kokusu vardır.
Fakat amberin yüksek fiyatla satılması, kokusundan ileri gelmez. Bu daha çok lavanta endüstrisinde kokuları sabitleştirmekte kullanılmasının sonucudur. 200 kiloluk bir amber kitlesi bir defasında yüz bin dolardan bahalıya satılmıştı.
Amber aramaya gidip zengin olmayı aklınıza koyduysanız, onu nerede bulacağınızı, bulunca da nasıl tanıyacağınızı öğrenmeniz icabeder. Okyanus kumsallarının her bir köşesinde amber bulmak mümkünse de, bu ihtimal bilhassa Avustralya ile Yeni Zelanda sularında ve Hint Okyanusu kıyılarında kuvvetlidir. Amber kül rengi veya daha koyu, bazan da siyahtır, avuçta yumuşatılabilir, suyun kaynama noktasının altında erir. Daha yüksek ısılarda beyaz bir buhar haline gelir.
Çinliler böyle bir maddenin amber olup olmadığını, birazını sıcak gayın içine atmak suretiyle araştırırlar. Amberin çayın içinde yağlı bir tabaka yapmadan erimesi lâzımdır. Amber doğuda kıymetli şaraplara lezzet vermekte de kullanılır. Bununla beraber şu maddeyi kesinlikle ayırmaya yarayan belli bir kimyasal test yoktur.
Bazı kimseler amberi tesadüfen bulmuşlardır. Gerçek olması pekâlâ mümkün olan klâsik hikâye sudur: Adanın birinde bir kadın kıyıdaki bir kayanın üzerine oturmuştu. Bir zaman sonra kayanın hafifçe eriyerek elbisesini lekelediğini farketti. Elbisesini temizlemek için gittiği dükkâncı bunun bir amber lekesi olduğunu anlayınca, ikisi bir olup «kaya»yı satarak beraberce zengin olmuşlardı.
Altın değerindeki amber'in inci gibi mütevazı bir aslı vardır. Bu, hasta ispermeçet balinasının sindirim kanalında vücut bulan bir salgıdır. İspermeçet balinası mürekkep balığı yemeye bayılır. Sanıldığına göre, bu balığın gagası vakit vakit balinanın sindirim kanalının duvarina saplanarak bir tahrişe yol açmakta, bunun sonucunda da, burada amber teşekkül etmektedir.
Yalnız balinanın amberi sağlığında mı vücudundan attığı, yoksa bu kıymetli maddenin ölen balinanın vücudunun parçalanıp dağılması sonucunda mı serbest kaldığı henüz bilinmiyor.
