KAYMAN'LAR ve ALLÎGATOR'LAR
TİMSAHGİLLER'İN bu grubu asıl timsahlardan burnunun geniş ve kısa oluşu ve alt çenenin iki yanındaki dördüncü dişlerin üst çenedeki yuvalara girip ağız kapalıyken gözükmesi bakımlarından asıl timsahlardan ayrılır.
«Kayman» ların karın bölgesindeki pullar kemikleşmiştir. Orta ile Güney Amerika'da birçok türleri vardır. En irisi «Caiman niger» 6 metre uzunluğundadır.
«Alligator» çeşitlerinde karındaki pullar kemikleşmemiştir. Bunların bir türü Birleşik Amerika'nın güney doğusunda, öbürü ise Çin'de yaşar.
Amerika türüne, büyük Amerikan nehri ile kollarında 35 derece kuzey enlemine kadar çıktığı için Mississippi alligatoru» (Alliğator mississippiensis) denilir.
Bu hayvanın âdetleri bütün öbür timsahlarınkilere benzer: Kıyılarda uzun uzun güneşlenir, suda da uzun süreler kalır, bu arada yalnız kafasının tepesi suyun dışındadır, her türlü su hayvanı ile suyun kenarından kaptığı kara hayvanlarıyle beslenir. Yazın suların alçalması ve özellikle çiftleşme mevsimi, alligator'ların nehir boyunca uzun yolculuklar yapmasına, bazen de bir gölden bir göle geçmesine yol açar. Azmış erkekler boğuk sesler çıkarır ve çok İçere sakatlanmalarına sebep olan dövüşlere girişirler. Dişiler, su kıyısında dallardan ve çürük bitkilerden bir yuva yaparak yumurtalarını bunun içine yumurtlar» sonra da bu yumurtalara, yavrular çıkana kadar gözcülük ederler.
Sayısı 20-30 arasında oynayan alligator yumurtalarının bazı özellikleri üzerinde durulmaya değer. Yumurtanın kabuğu çok serttir, akı pelte gibi koyu ve bilhassa iki uçta topludur, son derece iri olan sarı kısmı, yumurtanın ortasını kaplar ve hemen hemen kabuğun kenarlarına değer.
Yavru alligatorlar yumurtadan çıkar çıkmaz suya girerek yüzmeye başlar ve kurbağaları, tetari'leri ve böcekleri yemeye girişirler, Çabuk büyürler. Doğuşta 25 santim oldukları halde, bir yaşında 50 santime, iki yaşında 120 santime erişjrler, 5-6 yaşındayken de tamamen erginleşmiş olurlar. Londra hayvanat bahçesindeki 12 yaşında bir alligator 270 santim uzunluğunda ve 86 kilo ağırlığındaydı.
Alligator'ların ve genellikle timsahgillerin hayat süresi hakkındaki bilgiler sadece esaret hayatındaki hayvanlarla ilgilidir. 1937de Paris Müzesinin hayvanat bahçesinde ölen bir Missişsippi alligator'u 240 santim uzunluğunda ve 87 yaşındaydı. Alligatorfarın, derileri için geniş ölçüde avlanmaları, soylarının hızla tükenmeye doğru gitmesine sebep olmaktadır. Meselâ, eskiden Texas ta bir gün içerisinde yalnız bir yerde bu sürüngenlerin kırk tanesini ele geçirmek kabilken, bugün aynı yerde bütün bir yılın içinde ele geçirilebilen Mississippi alligator'u sayısı üçü veya dördü geçmemektedir. Boylarına gelince, 5-6 metre uzunluğunda olanlar eskiden çok olduğu halde, 4,5 metreliklere bugün çok ender rastlanmaktadır.
«Çin alligator'u» (Alligator sinensis) daha kısa oluşu (2 metre uzunluğundadır) ve parmaklarının derili olmayışı ile akrabasından ayrılır. Çinliler eskiden bu sürüngenin organlarının bazılarından ilâç yapar ve türlü hastalıkların tedavisinde kullanırlardı.
__________________
