YaŞayan Fosİl: «noktali Kama - DİŞ»
NOKTALI kama-diş» veya öbür adiyle «tuatara» (Sphenodon punetatum), «kalakbaşlılar» (Khynchocephalia) denilen eski bir sürüngen grubunun günümüze kadar gelmiş son üyesidir. Noktalı kama-dişin ilk ataları ana sürüngen kökünün bir dalıdır. O sıralarda kaplumbağalar vardı, fakat öbür sürüngen gruplarının çoğu henüz ortaya çıkmamıştı. Sonradan kertenkelelerle yılanlar oluşarak bir sürü aileye ayrıldılar. Fakat kama - dişligiller grup olarak önem kazanmayacaklardı. Sonradan dinozor' lar gibi birçok iri sürüngenler iklim değişiklikleri sonucunda veya başka sebeplerden tükendiler. Noktalı kamadiş veya öbür adiyle tuatara her nasılsa Yeni Zelanda'ya erişmeseydi, kama - dişligiller de büyük bir ihtimalle kaybolacaklardı.
Günümüzdeki noktalı kama-diş, pek az sürüngeni» tahammül edebileceği soğuk bir iklimde kayaların arasında yaşamaktadır. Yerli Maori' ler bu hayvanı beyazların adalara gelişlerinden çok önce tanırlardı. Esasen noktalı kama diş'e «tuatara» adını takan da onlardır.
Yaşayan Fosil: «Kama - dişligiller» in son üyesi bugün Yeni Zelanda' nm büyük adalarında yok olmuştur. Sadece Plenty körfezindeki ve Cook boğazmdaki adacıklarda yasamaktadır. Görünüş bakımından tam bir kertenkeledir. Kopan kuyruğunu yenilemek özelliği de kertenkelelerle aynıdır. Zeytin yeşili renginde ve 70 santim uzunluğundadır. Derisi karnında pullu, sırtında tanelidir. Bir dizi diken kafasının ortasından başlayarak kuyruğunun ucuna kadar uzanır. Gerek vücudu, gerekse bacakları tıknazdır. Parmakları, diplerinde perdeli ve uçlarında kuvvetli pençelerle silâhlıdır.
Fakat noktalı kama - dişle kertenkele arasında anatomi bakımdan birçok ayrılıklar vardır. Bir kere kafatası, kertenkelelerle yılanlarda rastlanmayan bir sağlamlıktadır.
Noktalı kama-diş gündüzleri genel olarak faal değildir. Karada veya uzun süreler solunum yapmadan
kalabildiği suyun içinde dinlenir. Geceleri aksine çok faalleşerek kertenkeleleri, amfibyumları, solucanları ve başka avlarını aralıksız kovalar. Yuvası, fırtına kırlangıcı tipinde bir kuşla paylaştığı yerdeki bir girintidir. Noktalı kama-diş'in yumurtalarıyle bu kuşunkiler yuvada komşudurlar. Noktalı kama-diş yaklaşık olarak 3 santim uzunluğunda 10 kadar yumurta yumurtlar. Kuluçka süresi bir yıldır. Bu hayvanın çiftleşme âdetleri hakkında hiç bir şey bilinmemektedir, Noktalı kama - diş esaret hayatına kolay uyar: Noktalı kama-diş uzun ömürlü bir hayvandır. Dublin Hayvanat Bahçesi'nde bulunan bir tanesi, yakalanmasından 23 yıl sonra hahayatta ve sıhatteydi. Yeni Zelanda'da ise bir noktalı kama-diş tam elli yıl esaret hayatında yaşatılmıştı. Hayvanat bahçelerindeki noktalı kama-dişler yakalanmalarından birkaç yıl sonra evcilleşirler.
