Uc Kadindan Biri Tiroid Hastasi!
Boynunuzda sIkisma ve gerilme hissi varsa, son zamanlarda ani kilo kaybi ya da artisi yasadiysaniz… Soguga ve sicaga karsi tahammulunuz yoksa, kalp atislarinizin cok yuksek ya da cok dusuk oldugunu fark ediyorsaniz… Terleme ve sac dokulmesini sIklikla yasiyorsaniz… Tiroid hastaligi riski tasiyor olabilirsiniz!
Yapilan arastirmalar Turkiye'de tiroid hastaliginin bilinen de yaygin oldugunu ortaya koydu. Elde edilen verilere gore, her uc kadindan birinde tiroid hastaligina rastlamak mumkun.
Memorial Suadiye Tip Merkezi’nden Ic Hastaliklari Uzmani Dr. Soner Dileklen, guatr hastaligi konusunda bilgiler verdi. Guatr'i, "tiroid bezinin iltihabi veya tumoral olmayan buyumesi" olarak tanimlayan Dileklen, bu buyumenin ultrasondaki gorunume gore 2 yonlu olabildigini aktardi. Yaygin olarak bezin buyumesine Diffuz Guatr dendigi bilgisini veren Dileklen, nodul adi verilen farklilasmis yapilar iceren bez buyumesine ise Noduler Guatr dendigini aktardi. Dileklen, nodul miktari birden fazla ise buna Multinoduler Guatr dendigini soyledi.
Dr. Soner Dileklen'in verdigi bilgilere gore; tiroid hastaliginda testlerin sonucuna gore de 3 farkli durumla karsilasilir:
1. Eutiroid: Ultrasonda tiroid bezinde patoloji saptanmasina ragmen tiroid hormonu kanda normaldir.
2. Hipertiroidi: Tiroid hormonunun kanda artmasi sonucu ortaya cikan durumdur.
3. Hipotiroidi: Kandaki hormon miktarinin azalmasi durumudur.
Yukarida soz edilen 2 ayri tiroid bezi siniflamasi da birbiri ile ic ice gorulmektedir. Genel olarak guatr yapan etkenler ise; Iyot eksIkligi, tiroid hormonunun yapiminda bozukluk yapan besinlerin cok yanmasi ( Lahana, fasulye turleri, karnabahar, brokoli, patates vb), kimyasal maddeler, ilaclar, bazi mikrobik enfeksiyonlar (E. Coli enf), gebelik ve hormonal degisIklikler olarak siralanabilir.
Kimlerde Guatr Gorulebilir?
Guatr dogumdan olume kadar her yasta gorulen bir hastaliktir. Dogumsal olarak daha cok hipotiroidi tiplerini, 50- 60 yasta kronik troidit hastaligini, 20-30 yaslarinda noduler ne hipertiroidi tipleri, 60-70 yaslarinda ise tiroid kanserleri daha fazla gorulur.
Belirti Ve Bulgulari Neler?
Guatr hastaliginda hormon duzeyleri degismemis ise bulgu hic olmayabilir. Fakat bezin buyumesine bagli olarak; bogazda sislik, gerginlik ve sIkisma hissi, nefes darligi, yutma guclugu, boyun damar genislemesi ve boyunda agri ve hassasiyet olabilmektedir. Tiroid hormon miktari degistigi zaman esas belirtiler ortaya cikar. Bunu 2 ayri grupta inceleyebiliriz:
1- Hipotiroidi (Tiroid bezinin az calismasi); yorgunluk, halsizlik, uyusukluk ve uyku hali, konsantrasyon bozuklugu, sersemlik hissi, depresyon, sac dokulmesi, ciltte kuruma ve sogukluk hissi, kabizlik, kilo alma, goz kapaklari ve bacaklarda sislik, terlemede azalma, balmumu gibi cilt, soguga tahammulsuzluk, usume, ses kalinlasmasi, ses kisilmasi, konusmada agirlasma, reflekslerde azalma, tansiyon, kolesterol yuksekligi ve nabiz dusuklugu, adet duzensizligi, hamile kalmada zorluk, cocuklarda boy kisaligi ve gelisme geriligi gibi belirtilerle kendini gosterir.
2. Hipertiroidi (Tiroid bezinin cok calismasi) ise; sinirlilik, asiri heyecan, duygusallik, kilo kaybi, terleme ve vucut sicakliginda artma, ellerde titreme, nabiz sayisinda ve tansiyonda artis, cilt terleme ve nemlilik hissi, sac dokulmesi, sicaga tahammulsuzluk, bagirsak hareketlerinde artma, adet duzensizligi, gozde canli bakis, bazen tek gozde buyume, bazen cift gorme seklinde ortaya cikar.
Iyot EksIkliginin Guatr Uzerindeki Etkisi...
Dunya Saglik Orgutu verileri, gunluk bir toplu igne basi kadar iyot almadigi icin dunya nufusunun yuzde 54’ unun iyot eksIkligine bagli tiroid hastaliklari ile karsi karsiya oldugunu ortaya koymaktadir.
Iyot, insan vucudunda az miktarda bulunan normal buyume ve gelisme icin gerekli bir elementtir. Iyot, vucutta beyin ve sinir sistemi gelisimi ile vucudun isi ve enerjisinin olusumunda gerekli olan tiroid hormonunun yapiminda kullanilir. Dunya Saglik Orgutu verileri, gunluk bir toplu igne basi kadar iyot almadigi icin dunya nufusunun yuzde 54’ unun iyot eksIkligine bagli tiroid hastaliklari ile karsi karsiya oldugunu ortaya koymaktadir. Dunyada bugun 40 milyon cocuk yeterli iyot alamadigi icin zeka geriligi ile karsi karsiyadir.
Ulkemizde ozellikle Karadeniz Bolgesi’ nde sIklikla rastladigimiz iyot eksIkligini onleme adina bir duzenleme yapilmis ve tuzlara iyot konulmasi zorunlu hale getirilmistir. Ulkemizde guatr oraninin yuzde 30 civarinda oldugu dikkate alinirsa; halkimizin bu konuda cok ozenli olmasi gerekliligi bir kez daha ortaya cikmaktadir.
Tiroid hastaligi icin ilk planda T3, T4 ve TSH adi verilen 3 farkli hormonun kan analizi incelenmelidir. Buradan alinan sonuc paralelinde tiroidin ultrasonu yapilmali ve tek nodul cikti ise tiroid sintigrafisi cekilmelidir. Bu tetkikler bize tedavi ve takipte neler yapmamiz gerektigini gosterecektir. Hastada kronik tirodit yani kronik tiroid iltihabi dusunulurse ya da Graves adi verilen hipertroidi tipi dusunuluyor ise tiroid antikoru bakilmalidir.
Guatrin PsIkolojik Etkileri
Tiroid hastaliginda hem hipertroidi hem de hipotroidi durumunda psIkolojik bircok sorun ile karsilasmamiz mumkundur. Cogunlukla depresyon konsantrasyon zorlugu, sIkinti hissi sIk gorulmektedir.
Guatr Sperm Kalitesini Azaltir Mi?
Tiroid hastaliklari ozellikle hormon miktarinda dusuklukle seyreden hipotiroidi durumunda sperm sayi ve kalitesi etkilenebilir. Spermler daha yavas ve duzensiz hareket ettigi icin cocuk yapabilme yetisi kaybolabilir.
Baska Hastaliklari Tetikler Mi?
Graves ve Hashimoto tiroiditi adi verilen Otoimmun (Vucudun kendi dokusunu yabanci kabul edip reaksiyon gostermesi) tiroid hastaliklari; Tip 1 Seker hastaligi, Addison hastaligi, Vitiligo (Cilt pigment kaybi), Pernisyoz anemi (Kansizlik), Romotoid artrit, Sistemik Lupus Eritamatozus, Kronik aktif hepatit ve Safra yollari sirozu gibi hastaliklarla beraber bulunabilirler.
Gebelikte Anne Ve Bebege Etkisi Nedir?
Gebelik tiroid hormonu uzerinde yukselme etkisi yapar. Ancak gebelik bitiminde ilk bir yil icinde gebelik sonu tiroidi adi verilen bir problemle karsilasilabilir. Bu hastalarda gebelikten sonra 1 - 1.5 ay sonra carpinti, halsizlik zayiflama, sinirlilik, terleme, titreme gibi sIkayetleri baslar. Haftalar veya aylar sonra hasta hipotroidi fazina girebilir. Bu fazda da uyku hali, kilo alma, halsizlik, vucutta sislik gibi bulgular olusur. Tiroid problemi olan annelerin bebeklerinde sorun yasanabilir. Bu nedenle her yeni dogan bebege topuktan TSH testi zorunlu yapilmaktadir. Ozellikle tiroid ilaclari kullanmasi zorunlu annelerin bebekleri cok daha ozenli bir takipte tutulmalidirlar.
Nasil Tedavi Edilmeli?
1. Ilac Tedavisi: Bu hasta hipertiroidi hastasi ise tiroid hormon miktarini dusurmek maksatli ilaclar kullanilir. Tiroid hormonu kanda azalmis ise bu durumda hormon ilaci baslanir.
2. Cerrahi Tedavi: Hastalarda yapilan incelemede kanserlesme egilimi olan kisilerde daha cok ameliyat onerilmektedir. Ayrica rahatsiz edecek kadar buyume olusan tiroid yapilarinin da ameliyat ile alinmasi onerilmektedir.
3. Radyoaktif Iyot Tedavisi: Daha cok yasli, tiroid hormonu fazla ve genel bir buyumesi olan hastalarda bu yontem kullanilabilmektedi r.
Tiroid hastaliginda tedavi zamaninda yapilmadigi takdirde hastanin hem yasam kalitesi dusmekte hem de ileriki donemde daha ciddi hastaliklarla karsilasma ihtimali artmaktadir. Tiroid hastalarinda, ozellikle tek ve soguk nodul bulunan vakalarda kanser olusma riskinin daha fazla oldugu saptanmistir. Bu nedenle bu hastalik gurubunda takip ve tedavinin cok dikkatli ve ozenli yapilmasini onerilir.
