Nutuk, ülkemiz ve milletimiz üzerine büyük oyunların oynandığı günlerden başlayarak, Türk tarihinde bir dönüm noktası olan İstiklal Savaşını, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ve inkılapların yapılışını, kısaca siyasi ve milli tarihimizi birinci elden anlatan değerli bir eserdir.Eser, TBMM’nin kuruluşundan Cumhuriyetin ilanına kadar uzanan başarılı bir tarihi akışın hikayesidir.
Nutuk’ta, kendini her şeyi ile milletine adamış, olağanüstü yetenekleri ile dehanın en iyi örneğini vermiş büyük bir komutanın inkılapçı bir liderin ve ileri görüşlü bir devlet adamının, askeri ve siyasi aksiyonları ile Türkiye Cumhuriyeti’ne şekil veren temel düşünceler yer almıştır.Ayrıca eserde milli değerler sistemine bağlı Cumhuriyet rejiminin, tarih şuuru içindeki gelişmesinin adım adım nasıl olgunlaştırıldığını yakından görebiliriz.
Bağımsızlık; tam bağımsızlık denildiği zaman, elbette siyasi, mali, kültürel ve benzeri her hususta tam bağımsızlık ve tam serbestlik demektir.
Demokrasi ve hürriyet; korku üzerine devlet kurulamaz.Toplara istinad eden hakimiyet payidar olamaz.Hürriyet, insanın,düşündüğünü ve dilediğini mutlak olarak yapabilmesidir.Hürriyet ve istiklal benim karakterimdir.
Cumhuriyet; cumhuriyet rejimi demek, demokrasi sistemi ile devlet şekli demektir.Cumhuriyet ahlaki fazilete dayanan bir idaredir.Cumhuriyet fazilettir.Türk milletinin tabiat ve adetlerine en uygun olan idare Cumhuriyet idaresidir.
Kültür; Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür.Bu sözü burada ayrıca izaha lüzum görmüyorum.Türk milleti. Ancak varlığını derin ve sağlam kültür sınırlarıyla çizdikten sonradır ki onun yüksek kapasitesi ve fazileti milletler arasında tanınır.Türk milletine. fıtri rengini veren bu inkılaplardan her biri çok geniş tarihi devirlerin öğünebileceği büyük işlerden sayılsa yerindedir.
Medeniyet; bugünkü Türk milleti, mazinin en derin medeniyetlerinde kuruculuk iddia eden bu Türk kaviminin bugünkü çocukları açık ve sağlam yolu bulmuşlardır.
Tarih; Büyük devletler kuran ecdadımız büyük medeniyetlere de sahip olmuştur.Bunu aramak, tetkik etmek, Türklüğe ve cihana bildirmek bizler için bir borçtur.Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır.
Din ve laiklik ; din vardır ve lazımdır.Temeli çok sağlam bir dinimiz vardır.Türk milleti daha dindar olmalıdır, yani bütün sadeliği ile dindar olmalıdır.Dinime, bizzat hakikate nasıl inanıyorsam buna da öyle inanıyorum.Şuura aykırı, ilerlemeye mani hiçbir şey ihtiva vermiyor.Milletimiz din ve dil gibi kuvvetli iki fazilete maliktir.
Milletimiz din ve dil gibi kuvvetli iki fazilete maliktir.Bu faziletleri hiçbir kuvvet, milletimizin kalp ve vicdanından şekip alamamıştır ve alamaz.
