Daha az uyumanın sırrı!!
Lale, sabahlarý uyanamamaktan son derece üzgündü. Saat çalýyor; ama Lale uyku mahmurluðuyla saate uzanýyor ve saati kapatýp uyumaya devam ediyordu. Bu yüzden de bir sürü yere geç kalýyor ya da sabah yapýlmasý gereken iþleri yapamýyordu.
Uykuya doyamýyor; sekiz saatten aþaðý hiçbir uyku ona hiç yetmiyordu. Arkadaþý Merih ise günde üç dört saat uykuyla dolaþabiliyor; bu durumu hiç sorun etmiyordu. Ýki genç kýz bazen birlikte kalýyorlar; Merih sabah beþ-altý gibi kalkarken Lale sekizden önden önce yataktan doðrulamýyordu. Lale, Merih'in bu özelliðine gýpta ediyor; nasýl yaptýðýný soruyordu. Ancak Merih de nasýl daha az uyku ile idare edebildiðini tam bilmiyordu. Neden bazýlarýnýn daha az uyuyarak yaþayabildiði ve bazýlarýnýn daha çok uykuya ihtiyaç duyduðu bir sýr gibiydi. Sonunda bu konudaki kitaplarý okumaya karar verdiler. Lale'nin okuduðu bir kitapta insanlarýn yüzde üç-dördünün iki-üç saat uykuyla yaþayabildiði, yüzde elliden fazlasýnýn ise sekiz buçuk saat uykuya ihtiyaç duyduðu belirtiliyordu. Geri kalanlar ise üç saat ile sekiz saat arasýnda bir uykuyla idare edebiliyordu. Peki bu farklar neden kaynaklanýyordu? Yapýlan araþtýrmalar, 200 saat hiç uyumadan yaþayabilen insanlar olduðunu gösteriyordu. Bu bilgi, insanýn hiç uykuya ihtiyacý olmadýðýný gösterebilirdi. Ancak 200 saatlik uykusuzluktan sonra zihinde ve ifadelerde karýþýklýk, bulanýklýk hakimdi. Uyku ile ilgili kuramlardan bir tanesi, insanýn günlük yaþamdaki bilgilerini uyku sýrasýnda beyninin kitaplýðýna yerleþtirdiðini iddia ediyordu. Uyunmadýðý zaman bu dosyalama iþlemi yapýlamýyordu. Ancak bu konuda bir ayrýntý vardý. Yeterince uyunamadýðý zaman bu dosyalama iþlemi gerçekleþmiyordu. Uyku beþ aþamalý bir süreçti. Dosyalama iþlemi beþinci aþamada gerçekleþiyordu. Bu beþinci aþama "REM" denilen (Rapid Eye Movement-Hýzlý Göz Hareketi) aþamaydý. Ýnsanlar beþinci aþamada alt beyin rüyalarý görüyor; gözler de sanki bir aksiyon filmi izlercesine hýzlý bir þekilde hareket ediyordu. Hýzlý göz hareketlerini açýklayan tam bir kuram henüz geliþmemiþti. Melih Arat bir söyleþisinde, beþinci aþamada uykudaki göz hareketlerinin beynin bir iþlemi ters gerçekleþtirmesiyle ilgili olabileceðini söylemiþti. Uyanýkken göz gördüklerine iliþkin bilgiyi sinirler aracýlýðýyla beyne ulaþtýrýyor ve beyin onu bir resme dönüþtürüyordu. Alt beyin rüyalarýnýn görülmesi sýrasýnda bunun tersi oluyordu. Beyin resmi kendi kendine görüyor; sanki onu gözüyle görüyormuþçasýna gözlerine onu takip etmesine iliþkin talimatlar gönderiyordu. Melih Arat, neden bazý insanlarýn az uyuyarak yaþayabildiðini, bazýlarýnýnsa yaþamadýðýný açýklamak için de bir model bulmuþtu.
Sekiz saat uyuyan sýradan bir insan belki dördüncü beþinci saatten sonra "Hýzlý Göz Hareketi" aþamasýna geçebiliyordu. Alarmlý saat çaldýðýnda beyin o dosyalama iþlemlerini tamamlamadýysa kiþi kalkamýyordu. Kýsa süre uyuyan nadir yüzde üçlük kesim ise, baþýný yastýða koyar koymaz "Hýzlý Göz Hareketi" moduna giriyor ve dosyalama iþleri bittiðinde rahatça kalkabiliyordu. Eðer herkes "Hýzlý Göz Hareketi" moduna hýzlýca girebilse, herkes daha az uyuyabilirdi.
Hýzlý Göz Hareketi moduna girmenin sýrrý ise gün içinde zihinsel ve fiziksel olarak yorulmaktý. Hýzlýca uykunun beþinci aþamasýna geçebilmek içinse hem zihinsel, hem de fiziksel olarak yorulmak gerekiyordu. Diyelim ki, bütün gün üniversite hazýrlýk problemi çözer gibi problem çözmek ve iki saat koþmak gerekiyordu ya da bunlarýn alternatifleri; Uzun süre bir þey yazmak, bir konuþma yapmak, bisiklete binmek, yük taþýmak ve benzerleri. Kýsa süre uyku uyumak için bunlarý bir gün yapmak da yetmiyordu. Sürekli yapmak gerekiyordu. Teori tersine çalýþýyordu. Her iki yönden de çok yorulan insanlarýn daha fazla uyumasý ve dinlenmesi gerektiði düþünülüyordu; ama bu insanlarýn hýzlýca beþinci aþamaya geçebildikleri için daha az uyku onlara yetiyordu. Bir de zihinsel ve fiziksel olarak çok çalýþarak üreten insanlarýn baþarý duygusu daha yüksekti. Onlara fazladan enerji veriyordu. Lale, her gün çok miktarda kitap okumaya ve düzenli olarak spor yapmaya karar verdi. Ýki hafta sonra beþ saatlik uyku ona yetmeye baþlamýþtý.
