Denizgergedanları : Fildişli Balinalar
Denizgergedanı» (Monodon), Kuzey Kutbu ve Kuzey Atlantik sularının yerlisi olup üst çenesinden ileriye uzanan uzun fildişiyle dikkati çeker. Hayvanın kendisi 6 metre uzunluğunda olabilir, f ildisinin uzunluğu ise 2,5-3 metreyi bulur.
Fildişi ekseriya yalnız erkeklerde bulunur. Denizgergedanı'nın, bu dişini bir hücum silâhı olarak kullanmadığı görülmüştür. Bununla beraber erkeklerin, bir dişiye sahip olmak için giriştikleri savaşta, bu dişin rolü olması mümkündür.
Denizgergedanı, suda yaşayan birçok memeliler gibi hava alabilmek için buzda delikler bulundurur. Bu deliklerde akrabası beyaz balina ile bir arada görüldüğü olmuştur. Denizgergedanı pek hızlı bir yüzücü değildir. Fakat suyun altında yiyeceği olan mürekkep balığı, kalkan balığı, morina balığı, alabalık, folya balığı, pisi balığı, dil balığı, deniz akrebi ve karides gibi deniz yaratıklarını yakalayacak kadar hızlı yüzebilir. Balıklan çenelerinin arasında ezebilirse de, onları ekseriya bütün olarak yutar.
Denizgergedanı su yüzüne çıkarken tiz bir ıslık çıkarır. Bu, akciğer-lerindeki havanın nefes deliği yolu ile dışarı atılmasından ileri gelebilir. Denizgergedam'nın derin bir kükreme salıverdiği veya alçak sesle böğürdüğü de sık sık duyulur.Bununda dişinin yavrusunu çağırması mümkündür.
Yetişkin denizgergedanı grimsi renktedir. Sırtında ve yanlarında daha koyumsu benekler göze çarpar. Eskimolar, denizgergedanı'nın etini yer ve iyi kalite olan yağını lâmbalarında yakarlar. Barsaklanndan da olta ipi ve elbise yaparlar.
Ender olarak çift fildigli denizgergedanlarına raslanırsa da, bu hayvan genellikle tek dişlidir. Bilimsel adı «Monodon» da zaten «tek diş» anlamına gelir. Fildişi, hayvanın sol üst köpek dişidir.
Denizgergedanı ve efsane:
Denizgergedanı ile efsanelerdeki tek boynuzlu at arasında bir bağlantı olduğu muhakkaktır. Konrad von Gesner adında İsviçreli Bir tabiat bilgini 16 Yüzyılda yazdığı eserde tek boynuzlu attan hayvanlar dünyasının gerçek bir üyesi olarak bahsetmiş ve onu, alnının ortasında helezoni bükülmüş bir tek düz boynuzu olan at vücutlu, çatal toynaklı, arslan kuyruklu ve keçi sakallı bir yaratık olarak tarif etmişti.
Ortaçağ insanları tek boynuzlu atın boynuzunun bütün zehirleri zararsız hale getirdiğine inanırlardı. İnandıklarına göre, çöllerde bir sürü korkunç hayvan ile zehirli sürüngenlerin arasında yaşayan tek boynuzlu atm böyle bir savunma silâhına ihtiyacı vardı. Bu yüzden de bazan kuzey ülkelerinin insanları kanalıyla ellerine ulaşan denizgergedanı fildişine ağırlığınca altın verirlerdi.
__
